Czy wicemistrzostwo Polski to „pocałunek śmierci”?

Różne historie jednego medalu

Wicemistrzostwo Polski to wyróżnienie, które w ostatniej dekadzie trafiało do bardzo różnych klubów – od piłkarskiego kopciuszka Piasta Gliwice, po największe marki na czele z Lechem Poznań i Legią Warszawa. To pokazuje, jak bardzo niejednoznaczny jest ten medal.

Dla Piasta czy Jagiellonii srebro było największym sukcesem w historii, dowodem, że w Ekstraklasie da się wyłamać ze schematu i wyprzedzić finansowych potentatów. Śląsk dzięki wicemistrzostwu znów uwierzył w swoją wielkość. Dla Legii i Lecha to raczej rozczarowanie, bo w Warszawie i Poznaniu liczy się tylko złoto. A Raków? Klub z Częstochowy w ostatnich latach przyzwyczaił nas, że niezależnie od okoliczności, przeważnie kończy sezon z medalem.

Średnie punktowe, które notowali wicemistrzowie ostatniej dekady, wyglądają solidnie. Niektóre wręcz imponują. Srebrny medal w Ekstraklasie to jednak rzadko początek pięknej historii. Tabela pokazuje tylko część prawdy – to, co działo się rok później, często było bardziej dramatyczne niż budujące.

Wicemistrzowie Polski od sezonu 2015/2016:

Sezon	Klub	Średnia punktów na mecz
2015/2016	Piast Gliwice	1.86
2016/2017	Jagiellonia Białystok	1.91
2017/2018	Jagiellonia Białystok	1.81
2018/2019	Legia Warszawa	1.83
2019/2020	Lech Poznań	1.78
2020/2021	Raków Częstochowa	1.96
2021/2022	Raków Częstochowa	2.02
2022/2023	Legia Warszawa	1.94
2023/2024	Śląsk Wrocław	1.85
2024/2025	Raków Częstochowa	2.02

Co się stało z wicemistrzami Polski?

Rok to w futbolu wieczność. W dwanaście miesięcy można zaliczyć spektakularny upadek, którego skutki trudno potem prędko odwrócić. Wicemistrzostwo to nie jest bowiem tylko nagroda. To także ogromne oczekiwania i presja środowiska, nie tylko ze strony kibiców.

Wielu liczy, że skoro udało się być drugim, to w kolejnym roku pora na mistrzostwo. Tyle że Ekstraklasa rzadko pisze takie scenariusze. Zamiast kroku do przodu, częściej przychodzi cofnięcie się o kilka, a nawet kilkanaście miejsc w tabeli.

Tu pojawia się najważniejsze pytanie: czy wicemistrzostwo faktycznie jest w polskich warunkach „pocałunkiem śmierci”? Żeby to sprawdzić, warto przyjrzeć się drużynom, które w ostatniej dekadzie kończyły ligę na drugim miejscu. Bo to, co działo się z nimi rok później, mówi o Ekstraklasie znacznie więcej niż same medale i suche liczby.

Sezon	Klub	Pozycja w tabeli	Pozycja w tabeli względem poprzedniego sezonu	Średnia punktów na mecz
2016/2017	Piast Gliwice	10	-8	1.24
2017/2018	Jagiellonia Białystok	2	=	1.81
2018/2019	Jagiellonia Białystok	5	-3	1.50
2019/2020	Legia Warszawa	1	+1	1.86
2020/2021	Lech Poznań	11	-9	1.23
2021/2022	Raków Częstochowa	2	=	2.02
2022/2023	Raków Częstochowa	1	+1	2.20
2023/2024	Legia Warszawa	3	-1	1.73
2024/2025	Śląsk Wrocław	17	-15	0.88
2025/2026	Raków Częstochowa	16 (*sezon trwa)	-14	1

Większość srebrnych medalistów zamiast iść krok dalej, sezon później notowała wyraźny regres. Niektórzy jak Śląsk spadali wręcz z ekstraklasowego piedestału prosto do pierwszoligowej otchłani. Owszem, były przypadki Legii i Rakowa, które potrafiły wykorzystać srebro jako punkt odbicia. To jednak bardziej wyjątek niż reguła. Częstochowianie są także jedną z dwóch drużyn w ostatniej dekadzie, która rok po roku została wicemistrzem Polski. Oprócz nich wyczynem tym mogą pochwalić się w Białymstoku.

W ostatniej dekadzie zdarzył się zaledwie jeden przypadek, w którym wicemistrz zdołał awansować do europejskich pucharów rok po roku mimo zajęcia niższego miejsca w tabeli. Znacznie częściej regres w tabeli wiązał się z poważnym kryzysem formy, którego nie udało się już zażegnać. Przykładami są piłkarze Piasta i Lecha, którzy wylądowali w dolnej połowie tabeli, spadając odpowiednio o osiem i dziewięć pozycji względem poprzedniej kampanii. Wpływ na to miały dramatycznie niskie średnie zdobytych punktów na mecz (1.24 i 1.23).

Śląsk to przypadek skrajny. Wrocławianie zdobywali poniżej jednego punktu na spotkanie, czym zasłużyli na niechlubny tytuł najgorszego wicemistrza kraju w Europie. Raków w sześciu dotychczasowych meczach wywalczył sześć oczek. Do średniej Śląska wcale nie jest im tak daleko. Na ten moment zespół Marka Papszuna można zaliczyć do najsłabszych wicemistrzów w ligach europejskich.

🇵🇱 Raków Częstochowa jest obecnie JEDNYM Z NAJGORSZYCH wicemistrzów w Europie. 😳

Raków punktuje ze średnią 1 pkt./mecz. Gorszy wynik ma tylko sześciu wicemistrzów kraju.

3️⃣3️⃣. 🇮🇹 Inter – 1,00
3️⃣4️⃣. 🇵🇱 Raków – 1,00
3️⃣5️⃣. 🇷🇴 CFR Cluj – 0,88

Pełna lista poniżej. ⤵️ pic.twitter.com/os341MfYJE

— Cezary Kawecki | Statystyki piłkarskie 📊 (@CezaryKawecki) September 16, 2025

Europejskie puchary zmorą srebrnych medalistów?

Latami na katastrofalnie niskiej pozycji Polski w rankingu UEFA najwięcej co roku tracił wicemistrz kraju. Zwycięzca Ekstraklasy mógł żyć marzeniami o awansie do Ligi Mistrzów. W tym samym czasie srebrny medalista mistrzostw Polski przeklinał swój los.

Ewentualne niepowodzenie w eliminacjach do Ligi Mistrzów pozwalało na drugą szansę w postaci Ligi Europy/Ligi Konferencji. Wicemistrz nie miał takiego komfortu. Każda porażka oznaczała wakacje, a jesienią pusty terminarz. To była najgorsza możliwa nagroda za srebro.

Wicemistrzowie Polski w europejskich pucharach w sezonie po wicemistrzostwie:

Sezon	Klub	Na jakim etapie odpadł z europejskich pucharów?
2016/2017	Piast Gliwice	Q2 LE
2017/2018	Jagiellonia Białystok	Q2 LE
2018/2019	Jagiellonia Białystok	Q3 LE
2019/2020	Legia Warszawa	Q4 LE
2020/2021	Lech Poznań	faza grupowa LE
2021/2022	Raków Częstochowa	Q4 LKE
2022/2023	Raków Częstochowa	Q4 LKE
2023/2024	Legia Warszawa	1/16 LKE
2024/2025	Śląsk Wrocław	Q3 LKE
2025/2026	Raków Częstochowa	faza ligowa LKE (*sezon trwa)

Wicemistrzowie Polski od sezonu 2015/2016, dziesięciokrotnie próbowali awansować do fazy grupowej/ligowej europejskich pucharów. Tegoroczny sukces Rakowa jest dopiero takim trzecim przypadkiem. Częstochowianie najpierw dwukrotnie odpadali na ostatnim etapie, a teraz pomyślnie przebrnęli kwalifikacje. We wcześniejszych przypadkach jako wicemistrz jesienią w Europie zagrali jedynie Lech oraz Legia.

Zmiany trenerów u wicemistrzów Polski w kolejnym sezonie:

Najprostsze, aczkolwiek nie zawsze skuteczne rozwiązanie w obliczu kryzysu to zmiana szkoleniowca. Takie widmo wisi aktualnie nad Markiem Papszunem. Niewykluczone, że gdyby opiekun Rakowa nazywał się inaczej, to już wkrótce doszłoby do roszady na ławce trenerskiej. Więcej o tym możesz przeczytać tutaj.

Jak ze spadkiem formy radzili sobie poprzedni wicemistrzowie Polski? W Gliwicach do zmiany trenera doszło jeszcze przed startem sezonu. Radoslav Latal opuścił Piasta jeszcze przed startem sezonu w wyniku nieporozumień klubem, by wrócić do pracy z zespołem po kilku tygodniach. Po raz drugi ze stanowiskiem pożegnał się na początku marca, gdy gliwiczanie ocierali się o spadek z Ekstraklasy.

Krócej na stanowisku, bo do listopada po zdobyciu srebrnego medalu ze Śląskiem, wytrzymał Jacek Magiera. Wrocławianie podobnie jak w przypadku Piasta, nie zakwalifikowali się do głównej fazy rozgrywek europejskich. Ponadto zajmowali ostatnie miejsce w tabeli Ekstraklasy. Szkoleniowiec WKS-u nie miał zatem wielu argumentów na obronę. Wrocławianie na kryzys zareagowali znacznie wcześniej od klubu z Gliwic, a mimo tego opuścili najwyższą klasę rozgrywkową w Polsce.

Pozostałe dwa przypadki zmiany szkoleniowca przez wicemistrza Polski, miały miejsce dopiero w kwietniu. Gdy Maciej Skorża przejmował Lecha po Dariuszu Żurawiu, szanse na miejsce dające grę w Europie były głównie teoretyczne. Z kolei zastępujący Kostę Runjaicia Goncalo Feio, mógł nawet włączyć się do walki o mistrzostwo Polski. Ostatecznie skończył na podium.

Sezon	Klub	Zmiany na ławce trenerskiej
2016/2017	Piast Gliwice	15 lipca 2016: Radoslav Latal – Jiri Necek 31 sierpnia 2016: Jiri Necek – Radoslav Latal 2 marca 2017: Radoslav Latal – Dariusz Wdowczyk
2017/2018	Jagiellonia Białystok	BRAK
2018/2019	Jagiellonia Białystok	BRAK
2019/2020	Legia Warszawa	BRAK
2020/2021	Lech Poznań	6 kwietnia 2021: Dariusz Żuraw – Maciej Skorża
2021/2022	Raków Częstochowa	BRAK
2022/2023	Raków Częstochowa	BRAK
2023/2024	Legia Warszawa	9 kwietnia 2024: Kosta Runjaić – Goncalo Feio
2024/2025	Śląsk Wrocław	12 listopada 2024: Jacek Magiera – Michał Hetel i Marcin Dymkowski, 24 grudnia 2024: Michał Hetel i Marcin Dymkowski – Ante Simundza
2025/2026	Raków Częstochowa	BRAK (*sezon trwa)

Marek Papszun ma argumenty do dalszej pracy w Rakowie

Wicemistrz Polski to często największy przegrany sezonu. Zamiast pławić się w sukcesie, w krótkim okresie czasie musi przetrawić mentalnie poważne rozczarowanie. Mało której drużynie udaje się przekuć bolesną porażkę w wyczekiwany sukces, ale jeżeli już szukać takiej drużyny, to jest nią Raków Częstochowa.

Co broni Marka Papszuna? Za pozostaniem trenera na stanowisku przemawia historia i osiągane wyniki. W ostatniej dekadzie żaden inny klub nie sięgał po wicemistrzostwo Polski z tak wysoką średnią punktów na mecz. Wahała się ona między 1.96 a 2.02. Ponadto Marek Papszun potrafi wznieść się na wyżyny trenerskich umiejętności i pokazać, że porażka może uczynić cię jeszcze mocniejszym. Częstochowianie po zdobyciu srebrnego medalu w obu przypadkach rok później kończyli sezon z lepszą średnią punków. Tym razem będzie o to niezwykle trudno.

Niewątpliwym atutem Marka Papszuna jest wywalczony niedawno awans do fazy ligowej Ligi Konferencji. To właśnie gra jesienią w Europie ratowała Dariusza Żurawia i Kostę Runjaicia przed wcześniejszą utratą pracy. Trener Rakowa każdym zwycięstwem na arenie międzynarodowej może „kupić sobie czas” na powrót do formy, która pozwalała osiągać częstochowianom rzeczy wielkie.

Czytaj także: Rekordowe okno transferowe w Ekstraklasie. Tak zmieniły się wartości kadr [ANALIZA]

Co czeka kolejnych wicemistrzów Polski?

Dzięki coraz wyższej pozycji Ekstraklasy w rankingu UEFA, za rok po raz pierwszy w historii wystawimy dwa kluby w eliminacjach do Ligi Mistrzów. Wicemistrz Polski mimo braku tytułu wciąż będzie mógł czuć się wygranym. Ścieżka awansu do fazy ligowej europejskich pucharów stanie się nieporównywalnie łatwiejsza. To z kolei oznaczać będzie większe przychody od UEFA i większą możliwość wzmocnienia zespołu, by za rok skuteczniej grać o mistrzostwo Polski.

Może więc sezon 2025/26 będzie ostatnim, w którym wicemistrzostwo pachnie bardziej klątwą niż nagrodą? Od przyszłego roku srebro powinno wreszcie smakować jak sukces, a nie jak „pocałunek śmierci”.